Schopenhauer ve Sanat Felsefesi
Arthur Schopenhauer 19. Yüzyıla, dünyaya içkin felsefesiyle damgasını vurmuş bir varoluş filozofudur. Yaşadığı yıllar boyunca hayatın nihai amacını aramış, bu sırada dünyanın anlamsız istençlerinden kurtulmaya çalışırken kendisini sanatın estetik yanlarına bırakmıştır. Onun…
Büyüsel Doğa Tasarımı
Ficino, Rönesans döneminde yazdığı Hermetik metinleriyle dikkat çekerek büyüsel doğa tasarımını felsefi açıdan temellendiren öncü filozoflardan olmuştur. Orta çağ ve Yeni-Platonculuktan hiyerarşik bir evren tasarımı devralan Ficino, antik Yeni-Platonculuktaki gibi evrenin kaynağı…
Devlette “Akli Olan Gerçektir ve Gerçek Olan Aklidir”
Yüzyıllardır “Devlet nedir, ne içindir, kime hizmet eder?” sorularının cevaplarını okuyoruz, dinliyoruz, gözlemliyoruz. Başta Platon olmak üzere birçok devrim filozofunun, halk sözcüsünün ve toplum yazarlarının “devlet” kavramını tanımlama mücadelesine şahit olduk. Peki…
Orta Dünya Nesirleri I: Godot’yu Bekleyen Yorgun Halkım
Biz Şarklılar dostum, sonuçtan değil; fakat süreçten mükellefiz. Bugün kütüphanemden bir hazine buldum. Uzun yıllar dönüp dokunmadığım tozlu kitapların dingin sayfalarını karıştırırken Ziya Paşa’dan alıntılayarak karaladığım bir iki mısra süzülüverdi aralardan. Beklenen…
Özel Mülkiyet ve Friedman Matrisi Kapsamında Marksist Teorinin Zafiyeti
Mülkiyet Mülkiyet hakkı, özellikle kapitalist nizamı benimseyen toplumlarda başta üretim araçları olmak üzere her türden nesnenin kullanım ve yararlanma yetkesinin kanunlarca güvence altına alınarak şahıs yahut tüzel kişiliklerin tasarrufuna sunulan bir haktır.…
Susturun Tüm İstemeleri
Schopenhauer felsefesinde istemenin nesnelleştiği dört basamak vardır, bu basamaklardan en tepesinde ise istemenin tam görüngüsü olan insan vardır. Çünkü isteme ancak insan yaşamının istemesiyle birlikte dünyanın idrakini ve bilgisini elde eder. Bu…
Schopenhauer: İsteme ve Tasarımlama Olarak Dünya
Arthur Schopenhauer, Alman idealizmi ve felsefe tarihi içerisinde dünyaya bakışı en kötümser ve kendisine gelene kadar kabul edilmiş doğruları yıkma konusunda en radikal düşünürlerden biridir. O, felsefenin hakikati anlama çabasına kendi “isteme…
Din ve Ekonomi 2: Dinî İbadetler ve Ekonomik Performans
Bir önceki yazımda dinî hükümlerin esrarı üzerinde düşlemiş ve mütedeyyin bir yaşam şeklinin toplumsal birliktelik açısından ehemmiyetini vurgulamıştım. Nitekim doğayla kimi zaman uzlaşı, kimi zaman da çatışma içerisinde bir etkileşim kümesi yaratan…
Din ve Ekonomi 1: Dinî Ritüeller ve Toplumsal Birliktelik
Bu topraklarda dinî ritüel, ayin yahut ibadetlerin ahkâmı üzerine ziyadesiyle düşünüldü. Lakin esrarı üzerinde düşünmek ise, “tanrının hikmetinden sual olunmaz” şiarıyla geçiştirilmeye, ertelenmeye çalışıldı. Yakın tarihe kadar kentli dindar bilinç, dinlerin ve…
Devlet Herkes İçindir!
Öz Bu yazıyı kaleme almamdaki en temel sebep, günümüz devlet düzeninin yapılanmalarına karşı neler yapabiliriz düşüncesiyle yanıp tutuşmamdır. Bu noktada ne isyan söylemleri ne de sosyal medya paylaşımları, içerisinde bulunduğumuz haksız duruma…
Nietzsche’nin Anti-nihilizmi
Nietzsche, nihilizmi kısaca şöyle yorumlar: “Tanrı öldü (“Gott ist tot” s. 212). Nietzche’nin bu sözü aslında Batı tarihinin yüzyıllardır süregelen kaderini tanımlar, dile getirir niteliktedir. Bunu da ilk kez Şen Bilim kitabının…
Kant’ın Ahlak Sisteminde “Tanrı İnancı”
Kant’ın Tanrı’nın varlığı sorgulaması ilk olarak eleştirel dönem öncesinde yazdığı “Tanrının Varlığının Kanıtlanmasında Tek Mümkün Kanıt” kitabıyla başlamıştır. Bu kitabında öne sürdüğü görüşe göre Tanrı, ahlaksal olanın dışında konumlanmış bir ilk nedendir.…
Sanatı Açıklamaya Çalışan Bir Kuram: Yansıtma Kuramı
Platon’un Devlet kitabının diyaloglarında Sokrates ”İstersen bir ayna al eline dört bir yana tut. Bir anda yaptın gitti güneşi, yıldızları, dünyayı, kendini, evin bütün eşyasını, bitkileri, bütün canlı varlıkları.” der. Böylece ressamı…
Anlık Tatmin ve Otokontrol Sorunları
İktisat teorisinde idealize edilen davranışsal modeller her ne kadar politik karar alma süreçlerinde referans noktasını teşkil etse de söz konusu modellerin pratik yaşamdan kopukluğu insanın bilişsel mekanizmasının yarattığı tutarsız adacıklara yanıt verememektedir. …
Felsefe Dersleri III: Ufukların Kaynaşması
Hans-Georg Gadamer, ufuk kavramını ortaya atarken “belirli bir bakış acısından görülebilen her şeyi içine alan bir görüş sahası” olarak tanımlar. Nesneyi anlamak için, nesneye yaklaşan öznenin anlayışını esas alınması gerektiğini düşünür. Bu…